Mięśnie narządu żucia, podobnie jak mięśnie mimiczne, biorą czynny udział w procesach emocjonalnych.
Jak mówi teoria Grabera człowiek współczesny ciągle musi przezwyciężać trudności życia codziennego, które rodzą coraz to nowe konflikty i napięcia. Nie ma on jednak możliwości, tak jak jego praprzodkowie przed wiekami, na ich wylądowanie w walce czy w ciężkiej pracy. Stad tez autonomiczny uklad nerwowy czlowieka stale ulega obarczeniu, zaś odbarczenie nie następuje!.
Tłumione agresje organizm człowieka wyładowuje wiec nie drogą naturalną, lecz w postaci czynności zastępczych – para funkcjonalnych. Koncentrują się one głównie na narzadziu czucia, który był zaprogramowany w przeszłości w celach agresywnych.
Obecnie w rozwiniętych krajach europejskich obserwuje się gwałtowny postęp technologiczny, cywilizacyjny i społeczny, za którym nie zawsze nadążają zdolności adaptacyjne społeczeństwa. Brak takiego przystosowania rodzi długotrwale napięcie psychoemocjonalne, które jest określane mianem „stresu„. Wieloletnie narażenie na stres objawia się powstawaniem zaburzeń psychosomatycznych, do których zalicza się m.in. chorobę wrzodową żołądka, chorobę wieńcową czy zespół jelita drażliwego oraz bruksizm.
Istnieją ścisłe powiązania miedzy bólem i innymi dolegliwościami, a przeciążeniem psychicznym i mechanicznym.
Najbardziej charakterystycznym skutkiem psychogennym stresu jest podwyższone napięcie mięśniowe. Ulegają mu głównie mięśnie antygrawitacyjne, czy te, które utrzymują prawidłowa postawę ciała. Sytuacja ta powoduje wzrost przeciążenia i tak już „przepracowanych” mięśni. W miarę rozwoju efektu psychogennego człowiek chory na bruksizm traci zdolność dowolnego sterowania napięciem mięśniowym – nie potrafi rozluźniać mięśni! Przy czym napinanie mięśni przychodzi mu z dużą łatwością.
Narastające napięcie spoczynkowe mięśni upośledza w rożnym stopniu stymulacje układu krwionośnego, co w efekcie niesie typowe objawy związane z niedotlenieniem głowy, szyi, karku i obręczy barkowej- zmęczenie, ociężałość, cierpniecie, mrowienie, ból. Wzrost napięcia mięśniowego przeradza się często w ich tężenie i dość często w częstoskurcze, które bywają niezwykle bolesne.
Rolę destrukcyjną w narządzie żucia pełnią również parafunkcje niezwarciowe, czyli nawyki ruchowe odbywające się bez kontaktu zębów, do których można zaliczyć parafunkcje języka (szukanie i dotykanie koniuszkiem języka ostrych krawędzi koron zębowych), nagryzanie warg, błony śluzowej policzków, ogryzanie paznokci czy skórek wokół paznokci oraz nawykowe nagryzanie obcych przedmiotów np. ołówka, oprawek od okularów, długotrwale żucie gumy itp. Parafunkcje te powodują zaburzenia czynności mięśni żwaczowych i mięśni kręgosłupa szyjnego i górnej obręczy barkowej.